5 باور اشتباه میان سخنرانان که باید از آنها دوری جست
مثل معروفی وجود دارد که می‌گوید افراد پیش از سخنرانی آماده هستند تا شلاق بخورند اما در مقابل دیگران حاضر نشوند؛ این در حالی است که در پایان آن حاضر هستند گلوله بخورند و به کار خود ادامه دهند! برای خیلی‌ها سخنرانی دستِ کمی از جنگ‌ها و کشمکش‌های داخلی یک کشور ندارد. در چنین شرایطی هر بخش از بدن ساز خودش را می‌زند و هماهنگ کردن متن با آن چه که واقعا روی صحنه اتفاق می‌افتد تقریبا غیرممکن می‌شود. سخنرانان بزرگی مثل هانری وارد‌پیچر در ابتدا از سخنرانی کردن هراس داشتند اما به سبب شرایط شغلی و مسائلی که با آن درگیر بودند مجبور شدند بین تمام بخش‌های بدن اتحاد ایجاد و به این وسیله کم‌تر دست و پای خود را در سخنرانی گم کنند. کارشناسان بر این باور هستند که شکست‌ها، ترس‌ها و هراس‌های ناشناخته بیهوده ما ناشی از باور اشتباه میان سخنرانان است که تحرک را از سخنرانی می‌گیرد و تمام نقشه‌های یک سخنران را نقش بر آب می‌کند.
پیش از این اشتباهات نابخشودنی در سخنرانی را مرور کردیم و دانستیم که بی هدف سخن گفتن، عدم ایجاد این اشتیاق در مخاطب، تنبلی و حرص بیش از حد سخنران از جمله عواملی هستند که باعث شکست او می‌شوند. به جز این اشتباهات گاهی سخنران مغلوبتصورات مردود در سخنرانی می‌شود که خیلی زود باید رد آنها را از ذهن بزداید. هنوز هم باورهای اشتباه دیگری میان سخنرانان وجود دارد که خیلی از سخنرانان بدان گرفتار هستند. در ادامه مروری خواهیم داشت به برخی از این باورهای غلط و سپس راه‌های دوری جستن از هر یک را بررسی می‌کنیم.
5 باور اشتباه میان سخنرانان که باید از آنها دوری کرد
بخشی از باورهای غلطی که در ذهن سخنرانان وجود دارد و در آنها به عادت تبدیل شده است را با هم می‌خوانیم:
بازیگری و حرکات تصنعی
ارائه یک سخنران باید معتبر، اصیل و کاملا طبیعی باشد. یک باور اشتباه میان سخنرانان این است که مخاطبان بیش‌تر به سخنران پرسروصدایی که تمایل به خودنمایی و شوخ‌طبعی دارد توجه نشان می‌دهند و از این رو سخنران کم کم از خود واقعی و طبیعی خود فاصله می‌گیرد و شبیه به هر سخنران دیگری می‌شود که از او الگو گرفته است.
در اطراف شما فردی آرام و کاملا درونگرا وجود دارد که تا زمانی که با او صحبت نکنید، او هم لب به سخن نمی‌گشاید؟ اگر چنین فردی را در اطراف خود می‌شناسید حتما دیده‌اید وقتی شروع به صحبت کردن می‌کند همه سکوت اختیار نموده و شش دانگ حواسشان را به سمت او متمرکز می‌کنند. تجربه نشان داده است که این وضعیت روحی و چنین سکوتی که بعد از مدتی به این شکل شکسته می‌شود خیلی بیش‌تر از یک سخنران پرهیاهو که با سعی دارد با حرکات تصنعی جلب توجه کند، مطلوب مخاطبان واقع می‌شود.
هرگز در طول ارائه یک سخنرانی یک شخصیت جدید از خود ایجاد نکرده و به جادوهایی که فکر می‌کنید به واسطه آنها ممکن است بر مخاطبان پیروز شوید تکیه نکنید!
چه طور این باور را در خود ریشه‌کن کنیم؟
به یاد داشته باشید که مخاطب به یک سخنران واقعی واکنش نشان می‌دهد؛ سخنرانی که همان طور که در صحنه سخنرانی حاضر می‌شود در زندگی واقعی خود نیز حضور داشته باشد. به همین منظور برای از بین بردن این باور اشتباه میان سخنرانان به خودتان در زندگی واقعی فکر کنید. در زندگی خود چه شکلی هستید؟ چه شخصیتی دارید؟
نقاط بالت و اسلایدهای بی‌اثر
طراحی و تنظیم عنوان‌ها اسلایدها در سخنرانی‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های بصری می‌باشد که استفاده بیش از حد از بالت‌ها یا اسلایدها آن را ضعیف می‌کند. این باور غلط بین همه وجود دارد که تمامی اسلایدها باید در یک قالب ثابت و واحد تنظیم شوند و به یک شکل باشند. و این دقیقا همان چیزی است که باعث می‌شود پای سخنرانی بلنگد!
بالت‌ها بخش دیگری هستند که به صورت مکرر در تهیه اسلایدها مورد استفاده قرار می‌گیرند اما در حقیقت وجود این نقطه‌های توپر بزرگ در هر یک از اسلایدها و در تیم حجم منطقی نیست.
چه طور این باور را برای همیشه از بین ببریم؟
در صورتی که اطلاعات جزئی زیادی دارید که فکر می‌کنید شاید برخی به این داده‌ها نیاز دارند می‌تواند یک فایل متنی را به صورت سند در انتخاب پاورپوینت ضمیمه کنید و آن را در اختیار همه قرار دهید. به این روش می‌توانید از به کارگیری بالت‌ها به صورت مکرر جلوگیری کنید. علت این کار هم مشخص است؛ پاورپوینت تنها ابزاری بصری برای نمایش چکیده‌ای از مطلب یا عناوین به مخاطب است؛ نه یک گزارش چندین و چند صفحه‌ای!
به جای استفاده از بالت و اسلایدهای بی‌اثر، از تصاویر با کیفیت عالی استفاده کنید. دقت کنید که کیفیت تصاویر خیلی بیش‌تر از متون در خاطر مخاطب باقی می‌مانند
برخی از پاورپوینت تحت عنوان “رسانه نگاه” یاد می‌کنند. رسانه‌ای که باید با نگاه لحظه‌ای مرور شود به اندازه همان نگاه هم زمان می‌برد تا طراحی شود
شروع سخنرانی با عذرخواهی از دیگران
- “عذر می‌خواهم که زمان کافی برای طراحی اسلایدها نداشتم و سخنرانی از حیث اسلایدها قوی نیست”
- “عذر می‌خواهم که به علت بیماری، صدا من همان چیزی که همیشه بوده است نیست!”
- “عذر می‌خواهم کمی عصبانی هستم؛ امروز روز پرتنشی بوده است”
این عبارات و بسیاری از عبارت‌های آشنا دیگر به بهانه عذرخواهی از حاضرین مطرح می‌شوند و اتفاقا مطابق با این باور اشتباه میان سخنرانان، عذرخواهی کردن به نشانه ادب در ابتدا سخنرانی لازم است!
موضوع این است که گاهی بدون عذرخواهی و یادآوری‌های ما، ممکن است کسی متوجه نقص‌ها یا کمبودها نشود. بنابراین عذخواهی در شروع بحث نیز یکی باور اشتباه میان سخنرانان است که با منفی‌بافی سخنران شروع می‌شود.
چه طور این باور را برای همیشه کنار بگذاریم؟
شروع سخنرانی را با مثبت‌اندیشی پیش ببرید و کاملا مثبت سخن بگویید. برای شروع سخنرانی و شکل‌گیری اولین تاثیر تنها 6 ثانیه زمان دارید؛ این زمان را با عذرخواهی بیهوده تلف نکنید!
باور این که یک سخنران خوب هرگز “اوم” نمی‌گوید!
سخنرانان بر این باور هستند که یک گوینده، یا هرگز از کلمات پرکننده و تکه کلام‌ها در سخنرانی نظیر “اوم” استفاده نمی‌کند، یا در هر صورت قطعا یک بازنده است! این اولین نکته‌ای است که سخنرانان می‌آموزند؛ در حالی که ما در زندگی روزمره بارها از این کلمات نظیر “آااا” یا “امممم” استفاده می‌کنیم!
باید دانست که در حقیقت سخنرانی که روی کمال‌گرایی و بی‌نقص بودن سخنانش اصرار می‌ورزد غیرمنطقی است و در ارائه سخنرانی به شیوه طبیعی و با دوری از حالات ساختگی و تصنعی شکست می‌خورد!
چه طور این باور اشتباه را از ذهن پاک کنیم؟
طبیعی نمودن یک سخنرانی، از فاکتورهای کلیدی آن است. برای این که سخنرانیتان از چارچوب اصلی خارح نشود به کلمات پرکننده توجهی نکرده و در نهایت قبول کنید که “اممم”، “اااا” و “اِاِاِ” بخش طبیعی و جداناشدنی زبان هستند!
سخنرانی به قصد بُرد!
صبح روز سخنرانی پیش از این که بخواهید از منزل خارج شوید با خود می‌گویید: من برای پیروزی آمده‌ام و قطعا در سخنرانی پیروز خواهم شد! اما باید پذیرفت که اگر یک درصد شکست بین تمام سخنرانی‌های دنیا وجود داشته باشد بدون شک متعلق به همان کسانی است که با هدف پیروزی قطعی و به شرط بُرد روی صحنه آمده‌اند!
اگرچه آمادگی بخش مهمی از هر سخنرانی است اما باید در نهایت بپذیریم که هرگز نمی‌شود در تمام موارد پیروز میدان بود! بنابراین راه حل پیشنهادی ما کسب آمادگی کافی برای سخنرانی، بدون توجه به نتیجه یا بُرد و باخت آن است.
مقالات سخنرانی و فن بیان را اینجا بخوانید