مقالات آموزش سخنرانی

حافظه تنها عنصر وجودی ما است که در عین حال که وجود خارجی دارد، وجود خارجی ندارد! در توصیف حافظه شاید مجبور شویم دست به دامن برخی مفاهیم انتزاعی شویم اما آن چه که برای ما اهمیت دارد آن است که حافظه انسان‌ها مهم‌ترین فاکتوری است که کمک می‌کند خودشان را بشناسند و در گذر زمان از هویت خود دست نکشند. مثلا به دلیل همین حافظه است که افراد قادر هستند خاطرات کودکی خود را جمع‌آوری کنند و کلیدی‌ترین نقطه دوران زندگی خود را در این مدت ردیابی نمایند. یا به خاطر وجود حافظه انسان‌ها است که فرآیند کسب تجربه اتفاق می‌افتد و افراد به خودشناسی می‌رسند.

شاید همه ما تصور کلیشه‌ای و رایجی درباره حافظه داشته باشیم. مثلا حافظه همان کابینتی است که تک تک رویدادهای زندگی در آن جاخوش کرده‌اند و هر بار که آن را باز کنیم خاطرات خوب و بد زندگی تداعی می‌شوند. و یا حافظه جایگاهی برای ذخیره بیت‌های اطلاعاتی است که می‌تواند گذشته را با آینده ما گره بزند.

بر خلاف تصورات کلیشه‌ای که ما از حافظه دارید حقایق گسترده‌تر و خواندنی‌تری توسط دانشمندان و روان‌شناسان در این حوزه بررسی شده است. برای آشنایی با این حقایق این مطلب را از دست ندهید.

5 حقیقت جالب و خواندنی درباره روان و حافظه انسان‌ها

احتمالا تا کنون برای بهبود حافظه از روش‌های طبیعی و البته روش‌های متداول دیگری بارها و بارها اقدام کرده‌اید. به هر حال هر کسی در برهه‌هایی از زندگی خود فراموشی را تجربه کرده است، به ویژه هنگامی که مشغله زندگی زیاد باشد. در حالی که این مساله یک اتفاق کاملا طبیعی است. البته داشتن حافظه ضعیف می‌تواند خسته‌کننده باشد و ژنتیک نقش مهمی در از دست دادن حافظه دارد؛ به خصوص در شرایط بروز بیماری‌های عصبی جدی مانند بیماری آلزایمر. با این حال تحقیقات نشان داده است که رژیم غذایی و شیوه زندگی نیز تاثیر زیادی بر بهبود حافظه دارند.

چرا حافظه انسان‌ها ضعیف می‌شود؟

شاید از خودتان بپرسید که چرا باید اصلا چیزی را فراموش کنیم در حالی که زمان زیادی صرف یادگیری آن کرده‌ایم. در پاسخ باید گفت که دلایل زیادی برای فراموش شدن وجود دارد. اولین دلیل به زوال حافظه به مرور زمان برمی‌گردد که باعث می‌شود ذهن نتواند اطلاعات ثبت شده را فراخوانی کند. دلیل بعدی کمی پیچیده‌تر و به خاطر تداخلات ذهنی است. مثلا سعی داریم اسم فردی را به خاطر بسپاریم اما به دلیل شباهت چهره این فرد با یکی از دوستانمان، آن‌ها را با اسامی مشابه خطاب می‌کنیم.

فرمانروایی حافظه در مراکز مغزی

این مراکز مختلف مرکزی هستند که باعث حافظه و ماندگار شدن حقایق در ذهن ما می‌شوند. مرکز هیپوکامپ مهم‌ترین بخشی است که در سیستم اعصاب مرکزی ما باعث تبدیل خاطرات کوتاه مدت به خاطره یا حافظه بلند مدت می‌شود. به دستگاه لیمبیک یکی دیگر از مراکز مغزی است که به صورت متمرکز در احساسات و بروز عواطف ما نقش دارد. حتی احساساتی نظیر گرسنگی و تشنگی هم از این مرکز ناشی می‌شوند.

به طور کلی فرآیندهای پیچیده‌ای نظیر شکل دادن، شناسایی و طبقه‌بندی خاطرات به واسطه سیستم هیپوتالاموس انجام می‌پذیرد. ناحیه هیپوکامپ در واقع یکی دیگر از نواحی موثر مغزی در یادگیری است و اگر می‌بینید یادگیری شما در همان مرحله اول با شنیدن یا دیدن صورت می‌پذیرد به واسطه ناحیه هیپوکامپ است که به صورت قرینه در دو طرف قرار دارد.

فراموشی و آلزایمر در اثر آسیب و یا تحلیل تدریجی ناحیه هیپوکامپ مغز صورت می‌گیرد. دقت کنید که نواحی مختلف مغزی و ساختار آن‌ها به صورت مستقیم متاثر از سن افراد هستند.

اگر به دنبال سلامت و تندرستی ذهن خود هستید باید یک تعادل مثبت میان رژیم غذایی، فعالیت روزمره و استراحت ذهنی خود برقرار کنید.

حافظه کوتاه مدت نمی‌تواند پایدار و قطعی بماند

حافظه کوتاه مدت ما ظرفیت محدودی دارد و نمی‌توان از این حافظه انتظار به خاطر سپردن و یادآوری آیتم‌های مختلف را در زمان اندک داشت. دانشمندان تصور می‌کنند با استفاده از حافظه کوتاه مدت تا 7 آیتم را هر 20 تا 30 ثانیه یک بار می‌توان به خاطر سپرد. این حافظه با ترفندهای مختلف ارتقا پیدا می‌کند.

یکی از راه‌های بهبود حافظه کوتاه مدت انسان استفاده از ترفندهایی برای ماندگارتر کردن آن نظیر تکه تکه کردن وقایع است. به طور کلی گروه‌بندی، یکسان‌سازی و تکرار باعث تثبیت حافظه کوتاه مدت افراد می‌شود.

برای تثبیت حافظه، از آزموده شدن نترسید!

با وجود تمام نفرتی که نسبت به تست و امتحان وجود دارد اما محققان همچنان معتقدند بهترین راه برای مطمئن شدن از قدرت یادگیری و به خاطر سپرده شدن مطالب توسط افراد، آزمودن آن‌ها است. به علاوه مشخص شده است دانش‌آموزانی که مطالعه می‌کنند و به مدت طولانی با امتحانات مختلفی آزموده می‌شوند قدرت بیش‌تری در فراخوانی اطلاعات دارند.

یادگیری به افزایش قدرت حافظه می‌کند

حافظه انسان‌ها به واسطه یادگیری تقویت می‌شود. یادگیری بیش‌تر به قدرت تمرکز کمک می‌کند. برای افزایش حافظه به دقت و مشتاقانه بر روی یک کار با یک هدف خاص در ذهنتان تمرکز کنید. هدف این است که توجه دقیقی به آن داشته باشیم. برای مثال می‌توان به امتحان دادن، پر کردن جدول و یا خواندن یک کتابچه راهنمای دستورالعمل اشاره کرد. در دنیای امروزه که اطلاعات به سرعت برق و باد به سوی ما سرازیر هستند و ما هفت روش مختلف را در یک زمان به کار می‌گیریم باید تلاش زیادی برای تمرین هنر تمرکز داشته باشیم.

 

اگر در انتخاب مسیر زندگی خود دچار تردید شده اید، با ما همراه شوید.